[Właściwości] [Otrzymywanie] [Związki] [Izotopy]

---

Najpospolitsza struktura krystaliczna pierwiastka

Nazwa Cynk Nazwa łacińska   Symbol Zn Liczba atomowa 30 Masa atomowa 65,39 Temperatura topnienia 419,58°C Temperatura wrzenia 907°C Gęstość względna 7,14 (20°C) Stopnie utlenienia II Konfiguracja elektronowa [Ar]3d104s2

---

• Nazwa pierwiastka pochodzi od jego niemieckiej nazwy Zink
• Pierwiastek znany od czasów przedchistorycznych
• Niebieskawoszary, ciągliwy metal

---

_____Cynk jest odporny na działanie tlenu powietrza i wilgoci. Cienka warstwa cynku nałożona na przedmioty żelazne i stalowe przedłuża okres ich użytkowania, chroniąc je (przynajmniej przez pewien czas) przed korozją. Nakładanie na metal ochronnej powłoki innego metalu metodą elektrolityczną nosi nazwę galwanizacji.
_____cynk można łatwo odlewać i formować w skomplikowane kształty. Duże ilości cynku stosuje się w produkcji silników samochodowych i sprzętu elektrotechnicznego.

Właściwości

_____Cynk to dość twardy, niebieskawoszary metal. W stanie czystym ma połysk i jest ciągliwy. Spotykany zwykle cynk techniczny ma powierzchnię matową i jest dość kruchy.
_____Cynk rozpoczyna grupę IIB (12) układu okresowego. Do grupy tej należą również: kadm (Cd) i rtęć (Hg).

Otrzymywanie

^3-Cynk otrzymuje się głównie z siarczku cynku (ZnS) - minerał u zwanego blendą cynkową lub sfalerytem. Pewna ilość produkowanego metalu pochodzi, podobnie jak w początkach hutnictwa, cynku, z węglanu cynku (ZnCO₃) - smitsonitu i kalamitu.
_____Obecnie przeszło połowę produkowanego na świecie cynku wytwarza się przez elektrolizę wodnego roztworu siarczanu cynku. Związek ten otrzymuje się, działając kwasem siarkowym na rozdrobnioną rudę cynku.

Związki

_____Cynk tworzy związki tylko na stopniu utlenienia II. Jon cynku, Zn⁺, wiąże się z anionami jednoujemnymi:

Chlorek cynku, ZnCl2	Zn2+ + Cl- ---> ZnCl2
Wodorotlenek cynku, Zn(OH)2	Zn2+ + 2(OH)- ---> Zn(OH)2

i z anionami dwuujemnymi:

Azotek cynku, Zn3N2	3Zn2+ + 2N3- ---> Zn3N2
Fosforan cynku, Zn3(PO4)2	3Zn2+ + 2 (PO4)3- ---> Zn3(PO4)2

Tlenek cynku ZnO, to prawdopodobnie najbardziej znany związek cynku. Jest to biały, nierozpuszczalny w wodzie proszek, stosowany jako pigment białych farb i w lecznictwie do wyrobu maści.
_____Chlorek cynku, ZnCl₂, jest stosowany do otrzymywania innych związków i do konserwacji drewna budowlanego.
_____Siarczan cynku, ZnSO₄, stosuje się do produkcji farb, w przemyśle farbiarskim i w procesach galwanizacji.
_____Siarczek cynku, ZnS, występuje w przyrodzie w postaci minerałów: sfalerytu i wurcytu. Ten fosforyzujący związek krystaliczny jest stosowany jako biały pigment farb fluorescencyjnych.

Izotopy

_____Występujący w przyrodzie cynk jest mieszaniną pięciu różnych niepromieniotwórczych izotopów. Pozostałe izotopy są promieniotwórcze i otrzymane sztucznie.

Izotop	Rozpowszechnienie w przyrodzie	Okres połowicznego zaniku	Typ rozpadu
57Zn	_____	40ms	ß+, p
59Zn	_____	184ms	ß+, p
60Zn	_____	2,4min	ß+, w. e.
61Zn	_____	89,1s	ß+
62Zn	_____	9,26h	ß+, w. e.
63Zn	_____	38,1min	ß+, w. e.
64Zn	48,6%	_____	_____
65Zn	_____	243,8 dni	ß+, w. e.
66Zn	27,9%	_____	_____
67Zn	4,1%	_____	_____
68Zn	18,8%	_____	_____
69mZn	_____	13,8h	i. t.
69Zn	_____	57min	ß-
70Zn	0,6%	_____	ß-
71mZn	_____	3,97h
71Zn	_____	2,4min	_____
72Zn	_____	_____	ß-
73Zn	_____	24s	ß-
74Zn	_____	96s	ß-
75Zn	_____	10,2s	ß-
76Zn	_____	5,7s	ß-
77Zn	_____	1,4s	ß-
78Zn	_____	1,5s	ß-

---

[Właściwości] [Otrzymywanie] [Związki] [Izotopy]