[Właściwości] [Otrzymywanie] [Związki] [Izotopy]

Najpospolitsza struktura krystaliczna pierwiastka
Nazwa Ołów
Nazwa łacińska Plumbum
Symbol Pb
Liczba atomowa 82
Masa atomowa 207,19
Temperatura topnienia 327,502
Temperatura wrzenia 1740°C
Gęstość względna 11,35 (20°C)
Stopnie utlenienia II,IV
Konfiguracja elektronowa [Xe]4f14 5d 10 6s 2 6p 2


_____Ołów należy do najbardziej znanych metali, nie jest jednak pierwiastkiem bardzo rozpowszechnionym na Ziemi. Jego zawartość w skorupie ziemskiej wynosi tylko ok. 13 części na milion, jest więc mniejsza od zawartości pierwiastków mniej znanych, np. ceru (46 ppm) i itru (28 ppm).
_____Mimo małego rozpowszechnienia na Ziemi ołów znajduje szerokie zastosowanie przemysłowe ze względu na łatwość jego wydobywania i oczyszczania.
_____Ołów stosuje się głównie do wyrobu płyt akumulatorów ołowiowych używanych w samochodach, a także jako składnik stopów.

Właściwości

_____Ołów to metal bardzo miękki, niebieskawobiały i silnie błyszczący w miejscach świeżego przekroju. Błyszcząca powierzchnia szybko matowieje w wyniku utlenienia i powstania cienkiej warstewki ochronnej.
_____Ołów jest ostatnim pierwiastkiem grupy IV (14) układu okresowego, zwanej grupą węglowców. Oprócz węgla i ołowiu, grupa ta obejmuje dobrze znane pierwiastki: krzem (Si), german (Ge) i cynę (Sn).

Otrzymywanie

_____Niewielkie ilości ołowiu występują w stanie rodzimym, co umożliwia wydobywanie metalu bezpośrednio ze złoża w ziemi. Głównym źródłem jest jednak minerał galena, czyli siarczek ołowiu (PbS).
_____W celu otrzymania ołowiu z galeny rudę miele się i praży w gorącym powietrzu, otrzymując mieszaninę siarczku, siarczanu i tlenku ołowiu. Następnie mieszaninę tę praży się bez dostępu powietrza, w wyniku czego następuje redukcja wymienionych związków do stopionego ołowiu oraz usunięcie siarki i tlenu w postaci dwutlenku siarki.

Związki

_____Ołów tworzy wiele różnych, często ważnych praktycznie związków. Podtlenek ołowiu, Pb2O, to jeden z niewielu związków ołowiu (I). Cienka warstewka tego czarnego tlenku, powstająca na świeżej powierzchni przekroju ołowiu, zapobiega jego dalszemu utlenianiu. Tlenek ołowiu (II), PbO, zwany glejtą ołowianą, jest nierozpuszczalną, żółtą substancją, stosowaną w produkcji szkła, wulkanizacji kauczuku i jako pigment.
_____Tlenek ołowiu (III), Pb2O3, jest substancją czerwonawożółtą.
_____Chlorek ołowiu (II), PbCl2, występuje w przyrodzie jako minerał kotunin. Jest często stosowany do otrzymywania innych związków.
_____Arsenian ołowiu, Pb3(AsO4)2, jest środkiem owadobójczym, otrzymywanym zwykle w wyniku reakcji między solą ołowiu a arsenianem sodu.
_____Chromian ołowiu, PbCrO4, jest żółtą substancją krystaliczną, występującą w przyrodzie jako minerał krokoit. W przemyśle otrzymuje się PbCrO4 w wyniku reakcji między chlorkiem ołowiu a chromianem sodu. Związek ten to popularny żółty pigment (żółcień chromowa).
_____Azotan ołowiu, Pb(NO3)2, jest stosowany do wyrobu ogni sztucznych i innych związków.

Izotopy

_____W tabeli zestawiono znane izotopy ołowiu.
Izotop Rozpowszechnienie
w przyrodzie
Okres
połowicznego
zaniku
Typ
rozpadu
184Pb _____ 600ms alfa
185Pb _____ 4,1s alfa
186Pb _____ 8s ß+, alfa, w. e.
187mPb _____ 18,3s alfa, w. e.
187Pb _____ 15,2s ß+, w. e.
188Pb _____ 24s alfa, w. e.
189Pb _____ 51s alfa, w. e.
190Pb _____ _____ alfa, w. e.
191mPb _____ 2,2min ß+, w. e.
191Pb _____ 1,3min ß+, w. e.
192Pb _____ 3,5min ß+, w. e.
193Pb _____ 5,8min ß+, w. e.
194Pb _____ 10min ß+, w. e.
195mPb _____ 15min ß+, w. e.
195Pb _____ 37min ß+, w. e.
196Pb _____ 37min ß+, w. e.
197mPb _____ 43min ß+, w. e., i. t.
197Pb _____ 8min ß+, w. e.
198Pb _____ 2,4h w. e.
199mPb _____ 12,2min ß+, w. e., i. t.
199Pb _____ 1,5h ß+, w. e.
200Pb _____ 21,5h w. e.
201mPb _____ 1,02min i. t.
201Pb _____ 1,8min w. e.
202mPb _____ 1,8min ß+, i. t.
202Pb _____ 5,3*104 lat w. e.
203mPb _____ 6,3s i. t.
203Pb _____ 2,17 dni w. e.
204mPb _____ 1,12h i. t.
204Pb 1,4% _____ _____
205Pb _____ 1,51*107 lat w. e.
206Pb 24,1% _____ _____
207mPb _____ 796ms i. t.
207Pb 22,1% _____ _____
208Pb 52,4% _____ _____
209Pb _____ 3,25h ß-
210Pb _____ 22,3 lat ß-
211Pb _____ 36,1min ß-
212Pb _____ 10,64h ß-
213Pb _____ 10,2min ß-

_____Wiele z nich występuje w jednym z szeregów promieniotwórczych. Na przykład ołów-207 i ołów-211 występują w szeregu aktynowym. Ołów-208 i ołów-212 w szeregu torowym. Natomiast ołów-206, ołów-210 i ołów-214 - w szeregu uranowym. Szeregi: aktynowy, torowy i uranowy kończą się trwałymi izotopami ołowiu.
[Właściwości] [Otrzymywanie] [Związki] [Izotopy]