[Właściwości] [Otrzymywanie] [Związki] [Izotopy]

---

Najpospolitsza struktura krystaliczna pierwiastka

Nazwa Potas Symbol K Liczba atomowa 19 Masa atomowa 39,0983 Temperatura topnienia 63,25°C Temperatura wrzenia 759,9°C Gęstość względna 0,863 (20°C) Stopnie utlenienia I Konfiguracja elektronowa [Ar]4s1

---

• Nazwa pierwiastka pochodzi od angielskiego potash - potaż
• Potas odkrył i wyodrębnił sir Humphry Davy w 1807 r.
• Miękki, lekki, srebrzystobiały metal

---

_____Potas zajmuje ósme miejsce, jeżeli chodzi o rozpowszechnienie w skorupie ziemskiej. Potas nie występuje w przyrodzie w stanie wolnym. Łatwo bowiem ulega działaniu powietrza i wody.
_____Stykając się z wodą, samorzutnie zapala się, tworząc agresywny chemicznie wodorotlenek potasu i wybuchowy gaz - wodór.
_____Jony potasu są niezbędne dla przebiegu procesów życiowych, zwłaszcza działania nerwów i mięśni.

Właściwości

_____Czysty potas jest bardzo miękki. W normalnych warunkach potas jest bardzo nietrwały. Reaguje z tlenem w suchym powietrzu, tworząc ponadtlenek potasu, KO₂.
_____Potas należy do grupy IA (1) układu okresowego. Z wyjątkiem wodoru (H), pierwiastki tej grupy to bardzo reaktywne metale, które nie mogą występować w przyrodzie w stanie wolnym. Dawniej nazywano je metalami alkalicznymi, tworzą bowiem mocne wodorotlenki (alkalia). Obecnie noszą nazwę litowców.
_____Potas i jego sole nadają płomieniowi barwę fioletową.

Otrzymywanie

_____Wolny potas można otrzymać przez elektrolizę chlorku potasu lub fluorku potasu w aparaturze, której konstrukcja zapobiega gromadzeniu się wybuchowych gazów, często towarzyszących reakcjom potasu:
2Cl^- ---> Cl₂ + 2e^- (reakcja anodowa)
K⁺ + e^- ---> K (reakcja katodowa)
2KCl ---> Cl₂ + 2K (reakcja sumaryczna)
(chlorek potasu ---> chlor + potas)

Związki

_____Potas tworzy związki tylko na stopniu utlenienia I. Najtrwalszy jon potasu, K⁺, wiąże się z anionami jednoujemnymi, tworząc:

Chlorek potasu, KCl	K+ + Cl- ---> KCl
Wodorotlenek potasu, KOH	K+ + OH- ---> KOH

i z anionami dwuujemnymi, tworząc:

Tlenek potasu, K2O	2K+ + O2- ---> K2O
Siarczan potasu, K2SO4	2K+ + (SO4)2- ---> K2SO4

_____Wodorotlenek potasu, KOH, nazywa się czasem potażem żrącym. Związek ten stosuje się głównie w produkcji mydeł i detergentów.
_____Węglan potasu (K₂CO₃) jest często nazywany potażem. Stosuje się go w produkcji różnych gatunków szkła i mydła.
_____Azotan potasu (KNO₃), zwany potocznie saletrą potasową, występuje w przyrodzie jako minerał - saletra indyjska. Jest ważnym składnikiem nawozów sztucznych.
_____Wiele różnych związków potasu znajduje zastosowanie w fotografii. Należą do nich: bromek potasu (KBr), dwuchromian potasu (K₂Cr₂O₇), żelazocyjanek potasu K₃[Fe(CN)₆] i szczawian potasu (K₂C₂O₄*H₂O).

Izotopy

Przeszło 99% potasu występującego w przyrodzie to mieszanina potasu-35 i potasu-41, zawierająca śladowe ilości promieniotwórczego potasu-40.
_____Pozostałe izotopy potasu są promieniotwórcze i otrzymane sztucznie.

Izotop	Rozpowszechnienie w przyrodzie	Okres połowicznego zaniku	Typ rozpadu
35K	_____	0,19s	ß+
36K	_____	0,342s	ß+, p
37K	_____	1,23s	ß+
38mK	_____	0,926s	ß+
38K	_____	7,63min	ß+
39K	93,2581%	_____	_____
40K	0,0117%	1,25*109 lat	ß-
41K	6,7302%	_____	_____
42K	_____	12,36h	ß-
43K	_____	22,3h	ß-
44K	_____	22,1min	ß-
45K	_____	17,3min	ß-
46K	_____	107s	ß-
47K	_____	17,5s	ß-
K	_____	69s	ß-
49K	_____	1,3s	ß-
50K	_____	0,7s	ß-
51K	_____	0,38s	ß-

---

[Właściwości] [Otrzymywanie] [Związki] [Izotopy]