[Właściwości] [Otrzymywanie] [Związki] [Izotopy]

---

Najpospolitsza struktura krystaliczna pierwiastka

Nazwa Żelazo Nazwa łacińska ferrum Symbol Fe Liczba atomowa 26 Masa atomowa 55,847 Temperatura topnienia 1535°C Temperatura wrzenia 2750°C Gęstość względna 7,873 (20°C) Stopnie utlenienia II,III Konfiguracja elektronowa [Ar]3d64s2

---

• Pierwiastek znany i używany od czasw prehistorycznych
• Kowalny, ciągliwy, srebrzystobiały metal

---

_____Żelazo to pierwiastek pospolity. Należy do pierwiastków najbardziej rozpowszechnionych we Wszechświecie i zajmuje czwarte miejsce, jeżeli chodzi o zawartość w skorupie ziemskiej. Dwa związki żelaza należą do najpospolitszych związków na Ziemi.
_____Żelazo jest metalem najpospolitszym, najtańszym i najbardziej użytecznym praktycznie. Stopione żelazo rozpuszcza węgiel, tworząc powszechnie znaną stal, najważniejszy metal konstrukcyjny; robi się z niej zarówno śruby i nakrętki, jak i szkielety konstrukcji wieżowców.

Właściwości

_____Żelazo to dość ciężki, niezbyt twardy, kowalny i ciągliwy metal. W stanie czystym ma barwę srebrzystobiałą. Jedną z najbardziej charakterystycznych cech żelaza jest jego ferromagnetyzm - zdolność do silnego i trwałego magnesowania się w polu magnetycznym. Żelazo należy do grupy VIIIB (8) układu okresowego. Metale tej grupy mają dwie niekompletne powłoki elektronowe.
_____Żelazo ma cztery odmiany alotropowe. Najbardziej znana odmiana alfa trwała w temperaturze pokojowej. W temperaturze przekraczającej 770°C odmiana alfa przekształca się w odmianę beta. W wyniku tej przemiany żelazo traci swe właściwości magnetyczne. Przejścia w odmiany gamma i delta następują w temperaturach 928 i 1530°C.

Otrzymywanie

_____Na skalę przemysłową otrzymuje się żelazo z takich rud jak hematyt (Fe₂O₃) i magnetyt (Fe₃O₄). Rudy te redukuje się przez ogrzewanie ich z koksem w wielkim piecu.

Związki

_____Żelazo tworzy związki na dwch stopniach utlenienia: II i III. Odpowiadają temu jony: Fe²⁺ i Fe³⁺:

Tlenek żelaza (II), FeO	Fe2+ + O2- ---> FeO
Tlenek żelaza (III), Fe2O3	2Fe2++3O2- ---> Fe2O3

_____W obecności powietrza i wilgoci żelazo i większość jego stopów ulega korozji. Często spotykana czerwonobrunatna warstwa na powierzchni żelaza, zwana rdzą, to mieszanina uwodnionych tlenków żelaza, o przybliżonym wzorze Fe₂O₃*xH₂O.
_____Istnieją dwa chlorki żelaza: chlorek żelaza (II) i chlorek żelaza (III); ich dawniej stosowane nazwy to odpowiednio: chlorek żelazawy (FeCl₂) i chlorek żelazowy (FeCl₃).

Izotopy

W przyrodzie występuje głównie żelazo-56 i niewielkie ilości izotopów 54, 57 i 58. Są to trwałe izotopy niepromieniotwórcze. Pozostałe izotopy są sztuczne i promieniotwórcze.

Izotop	Rozpowszechnienie w przyrodzie	Okres połowicznego zaniku	Typ rozpadu
49Fe	_____	80ms	ß+
51Fe	_____	250ms	ß+
52mFe	_____	46s	ß+
52Fe	_____	8,28h	ß+, w. e.
53mFe	_____	2,54s	i. t.
53Fe	_____	8,51min	ß+
54Fe	5,8%	_____	_____
55Fe	_____	2,7 lat	w. e.
56Fe	91,72%	_____	_____
57Fe	2,2%	_____	_____
58Fe	0,28%	_____	_____
59Fe	_____	44,5 dni	ß-
60Fe	_____	105 lat	ß-
61Fe	_____	6min	ß-
62Fe	_____	68s	ß-
63Fe	_____	4,9s	ß-

---

[Właściwości] [Otrzymywanie] [Związki] [Izotopy]